Ekspertyza ornitologiczna i chiropterologiczna – kiedy i po co się ją wykonuje?

Ptaki i nietoperze towarzyszą człowiekowi od zarania dziejów. Często nie zdajemy sobie sprawy, że zwierzęta te gniazdują, rozmnażają się, odpoczywają pod dachami naszych domów. O bliskim sąsiedztwie ptaków i nietoperzy dowiadujemy się dopiero w czasie, gdy budynek musi zostać poddany remontowi, termomodernizacji czy nawet wyburzeniu.

Aby prace budowlane nie stały się dramatem dla gniazdujących ”pod naszym dachem” ptaków i nietoperzy, konieczne jest sporządzenie inwentaryzacji ornitologicznej i chiropterologicznej oraz wskazanie w tym opracowaniu sposobów i metod ochrony tych zwierząt.

Zobacz naszą nowoczesną Mapę Geoportal360

Ochrona ptaków i nietoperzy – podstawa prawna

Wszystkie występujące w Polsce ptaki i nietoperze są prawnie chronione. Oznacza, to, że nie wolno ich:

• niepokoić,
• płoszyć,
• okaleczać,
• zabijać,
• niszczyć ich siedlisk – miejsc rozrodu, schronień,
• utrudniać dostępu do nich – wyjątkiem jest gołąb miejski, którego siedliska i gniazda podlegają ochronie tylko w trakcie obecności piskląt w gnieździe.

Przepisy chroniące ptaki zostały ujęte m.in. w:

1. Ustawie o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. (Dz. U. 2009 nr 151, poz. 1220 ze zm.);
2. Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. 2014 poz. 1348);
3. Ustawie o ochronie zwierząt z dnia 21 sierpnia 1997 r. (Dz. U. 2009 nr 151, poz. 1220 ze zm.);
4. Ustawie z dnia 13 października 1995 r. Prawo łowieckie (Dz. U. 1995 Nr 147 poz. 713);
5. Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 11 marca 2005 r. w sprawie ustalenia listy gatunków zwierząt łownych (Dz. U. 2005 Nr 45 poz. 433);
6. Ustawie o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz. U. 2007 Nr 75 poz. 493);
7. Ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. 1994 Nr 89 poz. 414);
8. Ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. 1997 Nr 88 poz. 553).

Za czynną ochroną ptaków i nietoperzy przemawiają zapisy ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jednolity Dz.U. 2020, poz. 1333, ze zm.) Art. 5. 1. oraz Art. 75 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz.U. 2020, poz. 1219. W myśl ustawy Prawo budowlane, obiekt budowlany, jako całość oraz jego poszczególne części, należy projektować w sposób określony w przepisach tego prawa oraz prawa ochrony środowiska.

Zapis ten wymaga m.in., aby wszystkie projektowane obiekty budowlane oraz projektowane remonty były poprzedzone badaniami pozwalającymi na określenie występowania na danej powierzchni zwierząt (ptaków) objętych ochroną gatunkową.

Rozpoznanie występujących na danym obszarze ptaków i nietoperzy prawnie chronionych ma na celu takie planowanie i przeprowadzenie prac budowlanych, aby w trakcie ich realizacji nie doszło do wyrządzenia szkody przyrodniczej.

Z braku alternatywy prawo dopuszcza wykorzystanie i przekształcanie elementów przyrodniczych tylko w takim zakresie, w jakim jest to konieczne.

W sytuacji, gdy podczas remontu obiektu budowlanego względy bezpieczeństwa oraz względy sanitarne nie pozwalają na pełną ochronę ptaków i nietoperzy, inwestor jest zobowiązany do uzyskania zgody organu do spraw ochrony przyrody na odstępstwa od zakazów oraz naprawienie wyrządzonych szkód w środowisku poprzez tzw. kompensację przyrodniczą.

Uzyskanie zgody na odstępstwo od zakazu np. usuwania gniazd ptasich z obiektów budowlanych lub terenów zieleni, wymaga złożenia stosownego wniosku do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska (RDOŚ) lub do Generalnego dyrektora Ochrony Środowiska (GDOŚ).

Inwestycje wymagając opinii ornitologicznej i chiropterologicznej

W celu ochrony ptaków i nietoperzy zaleca się, aby przed rozpoczęciem takich inwestycji jak:

• remont budynku,
• termomodernizacja budynku,
• wycinka drzew,
• przebudowa dróg,
• posadowienie fotowoltaiki,
• budowa siłowni wiatrowych,

dokonać oceny występowania na danym obiekcie (oraz na danym obszarze), chronionych prawem ptaków i nietoperzy. Ocenę tę sporządza się w formie ekspertyzy ornitologiczno-chiropterologicznej.

Przeprowadzając prace remontowe czy termomodernizację budynku często nie zadajemy sobie sprawy, że w zakamarkach elewacji bądź pod okapem zadaszenia, swoje gniazda mają ptaki czy też nietoperze. Na pierwszy rzut oka gniazda ptaków są niewidoczne. Wydaje się, że dany obiekt, jego elewacja jest nienaruszona i nie ma na niej oznak miejsc bytowania ptaków czy nietoperzy. Dopiero podczas dłuższej obserwacji, sprawne oko doświadczonego ornitologa może dostrzec, że elewacja budynku, jego poddasze są miejscem bytowania wielu gatunków ptaków i nietoperzy, wśród których dominują ptaki chronione, takie jak np. jerzyki, oknówki, wróble, mazurki, pustułki, kawki, gołębie, mroczki późne, nocki, karliki, borowce wielkie, mroczki posrebrzane (wykaz gatunków chronionych, jak również zakazy z zakresu ochrony gatunkowej, określa rozporządzenie Ministra Środowiska z 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt).

Ekspertyza ornitologiczna jest również wymagana w przypadku budowy farmy fotowoltaicznej oraz farmy wiatrowej. W tym przypadku celem ekspertyzy ornitologicznej jest wskazanie bądź wykluczenie obszaru, na którym można postawić farmę wiatrową czy farmę fotowoltaiczną bez ewentualnych start w środowisku. Ornitolog sporządzając opinię dla posadowienia farmy wiatrowej powinien wskazać najbardziej bezpieczną lokalizację tej farmy, czyli taką, która znajduje się poza korytarzami migracji i przelotów ptaków.

Każda wycinka drzew wiąże się ze szkodą dla środowiska. I nie chodzi tutaj tylko o szkody w drzewostanie czy zadrzewieniu, ale również w pozbawianiu miejsca wylęgu i bytowania ptaków. Dlatego też, aby zminimalizować straty w środowisku ptaków, wycinkę drzew należy prowadzić poza okresem lęgowym, a zaistniałe straty w środowisku, jeżeli nie ma możliwości przesadzania drzew, rekompensować nowymi nasadzeniami.

Zdarza się, że w zakresie prac remontowych dróg konieczne jest usunięcie drzew rosnących w pasie drogi. Jeżeli prace te mają być wykonane w okresie lęgowym przypadającym na miesiące od marca do 15 października, to poza ekspertyzą ornitologiczną zalecane jest, aby wycinka poszczególnych drzew była prowadzona pod nadzorem ornitologa.

Kto przeprowadza ekspertyzę ornitologiczną i chiropterologiczną?

Ekspertyzę ornitologiczną przeprowadza ekspert od ptaków zwany ornitologiem, zaś ekspertyzę chiropterologiczną przeprowadza ekspert od nietoperzy, zwany chiropterologiem.

Ornitolog to zazwyczaj osoba posiadająca wykształcenie wyższe biologiczne z zakresu ornitologii oraz długoletnie doświadczenie w dziedzinie rozpoznawania gatunków ptaków. Doświadczony ornitolog potrafi rozpoznać gatunek ptaka po jego głosie, budowie gniazda, kolorze i kształcie jaja czy nawet po odchodach.

Wykształceniem wyższym biologicznym powinien również legitymować się ekspert od nietoperzy – chiropterolog. Doświadczony chiropterolog potrafi rozpoznać gatunek nietoperza nie tylko po cechach zewnętrznych, ale np. po guano czy po wydawanych odgłosach (socjalnych).

Wskazanym jest, aby ornitolog oraz chiropterolog posiadali wiedzę z zakresu techniki wykonywania remontu budynków, w których mogą znajdować się siedliska ptaków.

Osoby przeprowadzające ekspertyzę ornitologiczno-chiropterologiczną powinni udokumentować swoje doświadczenie stosownymi referencjami wydanymi przez organizacje przyrodnicze, muzea przyrodnicze bądź inne instytucje, z którymi współpracują na co dzień.

W jaki sposób przeprowadza się ekspertyzę ornitologiczną i chiropterologiczną?

Ekspertyza ornitologiczna i chiropterologizna jest opracowaniem obejmującym wyniki obserwacji ptaków i nietoperzy na obiekcie przeznaczonym do remontu, termomodernizacji bądź zadrzewień przeznaczonych do usunięcia, jak również terenu, w obszarze którego planowane jest posadowienie farmy wiatrowej.

Podstawę opracowania opinii( ekspertyzy) ornitologicznej i chiropterologicznej stanowią bezpośrednie, przeprowadzone na gruncie, obserwacje obiektów budowlanych przeznaczonych do remontu czy termomodernizacji, zadrzewień i drzewostanów, pojedynczych drzew przeznaczonych do wycinki czy terenów do posadowienia farmy wiatrowej bądź fotowoltaicznej.

Ekspertyza wymaga osobistej bytności ornitologa, chiropterologa w miejscu, które ma być przedmiotem opracowania opinii. Ekspertyza ornitologiczna nie może być wykona zdalnie.

Terminy obserwacji ptaków

Obserwacja ptaków powinna być przeprowadzona w terminie spodziewanego zasiedlania miejsc gniazdowania ptaków, tj. w drugiej połowie kwietnia i w drugiej połowie maja.

W przypadku, gdy termomodernizacja ma być wykonana w okresie jesienno-wiosennym, obserwację można przeprowadzić wiosną poprzedzającą remont. Natomiast, jeżeli prace są planowane na okres od 1 kwietnia do 31 sierpnia danego roku, to obserwacje ptaków należy przeprowadzić wiosną roku poprzedniego.

W szczególnych przypadkach obserwacje ptaków mogą być prowadzone w innych terminach, z zachowaniem zasady, że w danym obiekcie, przy stwierdzonej liczbie i rodzaju potencjalnych schronień występuje maksymalne zasiedlenie przez ptaki i nietoperze.

Takie założenie wymaga od sporządzającego ekspertyzę ornitologiczno-chiropterologiczną zaplanowania stosownych działań zapobiegawczych i kompensacyjnych na obiekcie.

Terminy i metody obserwacji nietoperzy

Obserwacje nietoperzy należy przeprowadzić w terminach:

• od 1 kwietnia do 15 maja w okresie tworzenia kolonii rozrodczych,
• od 1 czerwca do 31 lipca – kontrola potencjalnych kryjówek kolonii rozrodczych nietoperzy, detektoring prowadzony do 1 godziny przed wschodem słońca,
• od 1 sierpnia do 31 sierpnia – kontrola potencjalnych kryjówek kolonii rozrodczych nietoperzy (okres rozpadu kolonii rozrodczych),
• od 15 lutego do 28 lutego – kontrola potencjalnych miejsc zimowania nietoperzy.

Z uwagi na fakt, że nietoperze mogą przebywać w swoich schronieniach przez cały rok, jak i to, że mogą zmieniać swoje schronienie, zaleca się, aby przed rozpoczęciem inwestycji, obiekt przeznaczony do remontu (termomodernizacji) był poddany szczegółowej kontroli występowania nietoperzy i zabezpieczenia szczelin, otworów mogących uchodzić za miejsca schronienia nietoperzy.

Największe prawdopodobieństwo zaobserwowania lotu nietoperzy występuje w godzinach wieczornych i w pół godziny przed zachodem słońca, a koniec lotów – w godzinę po zapadnięciu ciemności.

W razie konieczności doprecyzowania obserwacji lotu nietoperzy, obserwacje te można przeprowadzić także w godzinach wczesnorannych – od brzasku do świtu.

Obserwacje nietoperzy prowadzi się metodą wizualną (obserwacja gołym okiem) oraz z wykorzystaniem detektorów ultrasonicznych np. typu: Petterson D240x, D-500 oraz Anabat.

Detektory ultrasoniczne umożliwiają odbiór ultradźwiękowych sygnałów echolokacyjnych wydawanych przez nietoperze w czasie lotu. Doświadczony chiropterolog analizując dźwięki wydawane przez nietoperze może w większości przypadków określić ich gatunek.

W przypadku dużych budynków, obserwacje nietoperzy powinny być przeprowadzone przez kilku obserwatorów i w przeciągu kilku dni.

Najczęściej wykorzystywane przez ptaki i nietoperze miejsca do bytowania

W trakcie obserwacji ptaków i nietoperzy należy zwrócić uwagę na miejsca, które są przez nie szczególnie wykorzystywane do ukrycia się, lęgu czy odpoczynku. Do miejsc takich zaliczane są wszelkiego rodzaju:

• szczeliny między płytami po ubytku fugi zabezpieczającej;
• szczeliny na łączeniach płyt;
• wolne przestrzenie w obrębie parapetów;
• szczeliny przy framugach okien i pod balkonami,
• przestrzenie pod blachą na stropodachu, zabezpieczającą ściany zewnętrzne przed zaciekaniem;
• otwory wywietrzników;
• przestrzenie między rynną na ścianą;
• pustki w stropodachach;
• przestrzenie za drewnianymi (lub wykonanymi z innych materiałów) obiciami ścian.

Czynności ornitologa i chiropterologa w trakcie obserwacji ptaków i nietoperzy występujących na obiekcie poddanym ekspertyzie ornitologiczno-chiropterologicznej

W trakcie prowadzonych obserwacji obiektu poddanego ekspertyzie, ornitolog tworzy szkic np. ściany budynku, na którym zaznacza miejsca, z których wylatują bądź do których wlatują ptaki oraz nietoperze.

Szkic ścian budynku z naniesionymi miejscami ewentualnego bytowania ptaków i nietoperzy jest również wykorzystywany do kontroli szczegółowej, bezpośrednio poprzedzającej prace termomodernizacyjne bądź inne prace związane z modernizacją czy remontem elewacji budynku.

Szczegółową kontrolę ścian i innych elementów zewnętrznych budynku przeprowadza się przy użyciu sprzętu wykorzystywanego do prac na wysokościach takich jak podnośniki, rusztowania, windy czy sprzęt alpinistyczny.
W trakcie prowadzonej kontroli ścian chiropterolog za pomocą lusterka dentystycznego oraz latarki dokonuje przeglądu miejsc uprzednio oznaczonych na szkicu, a także nowych miejsc, niezauważonych podczas obserwacji podstawowej.

Kontrolujący szuka przede wszystkim śladów występowania nietoperzy takich jak: guano, śladów w postaci wytłuszczeń pozostawionych podczas przeciskania się nietoperzy przez szczeliny oraz nasłuchuje dźwięków (tzw. głosów socjalnych) wydostających się ze szczelin ścian i innych zakamarków elewacji.

Wykryte w ten sposób miejsca potencjalnego występowania nietoperzy, kontrolujący zaznacza na planie – szkicu ściany budynku oraz farbą na ścianie budynku.

Szkic ścian budynku z naniesionymi miejscami potencjalnego występowania ptaków i nietoperzy oraz zdjęcie ściany budynku z zaznaczonymi farbą miejscami występowania nietoperzy i ptaków stanowi graficzną część opracowania – ekspertyzy ornitologiczno-chiropterologicznej.

Jakie informacje zawiera opinia ornitologiczna i chiropterologiczna? 

Ekspertyza ornitologiczna i chiropterologiczna (opinia) składa się z dokumentacji graficznej, fotograficznej oraz dokumentacji opisowej.

Cześć graficzna i fotograficzna obejmuje:

• szkice obiektu, np. ściany budynku z naniesionymi miejscami występowania ptaków i nietoperzy,
• zdjęcia analogowe obiektów – ścian budynku z naniesionymi farbą miejscami występowania ptaków i nietoperzy, zdjęcia dachu i poddasza.

W części opisowej ekspertyzy ornitologicznej obejmującej inwentaryzację ptaków i nietoperzy w ujęciu tabelarycznym, inwestor powinien znaleźć odpowiedź na pytania:

• jakie gatunki ptaków i nietoperzy oraz w jakiej ilości występują na danym obiekcie;
• w jakim terminie można przeprowadzić termomodernizację (remont budynku) budynku;
• jakie metody zabezpieczeń należy zastosować na obiekcie, na którym zlokalizowano gniazdujące ptaki chronione i nietoperze, aby ryzyko wyrządzenia szkody w środowisku było minimalne;
• jakie zabiegi kompensacyjne należy wykonać w trakcie remontu, termomodernizacji budynku, aby zrównoważyć przypuszczalnie wyrządzone szkody w środowisku ptaków i nietoperzy.

Określenie terminu wykonania termomodernizacji obiektu (bądź innych prac budowlanych na istniejącym obiekcie budowlanym)

Jednym z istotnych elementów ekspertyzy ornitologiczno-chiropterologicznej jest określenie optymalnego terminu wykonania prac np. termomodernizacyjnych na budynku bądź innych prac remontowo budowlanych z uprzednim zabezpieczeniem miejsc gniazdowania i schronienia występujących tam ptaków i nietoperzy.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa ochrony środowiska, najbardziej bezpiecznym terminem wykonania prac termodernizacyjnych i innych prac budowlanych, z punktu widzenia ochrony ptaków i nietoperzy, jest okres pozalęgowy, przypadający na czas od 16 października do końca lutego następnego roku.

Zaleca się, aby w tym okresie wykonać prace uniemożliwiające wiosną dostęp ptaków i nietoperzy do wszelkiego rodzaju szczelin, które znajdują się na budynku.

Zwłaszcza należy zainwentaryzować i zabezpieczyć szczeliny znajdujące się w miejscach trudno dostępnych – pod rynnami spustowymi, opierzeniami, pod parapetami oraz inne miejsca, które wiosną mogą być miejscem ewentualnego zagnieżdżenia się ptaków i nietoperzy, a których światło wejścia/wyjścia jest większe od 10 mm.
Zainwentaryzowane szczeliny, przed ich zabezpieczeniem należy ponownie sprawdzić, aby przypadkiem nie zamknąć w nich przebywających tam np. nietoperzy.

Jeżeli w budynku stwierdzono występowanie nietoperzy i istnieje przypuszczenie, że nietoperze zimują w zainwentaryzowanych szczelinach, zaklejanie tych miejsc jest niedopuszczalne!

W razie wątpliwości, co do ewentualnego występowania w określonej szczelinie (innym miejscu) nietoperzy, należy przykryć daną szczelinę sztywną plastikową siatką w taki sposób, aby nietoperz mógł się wydostać, ale nie mógłby do tej szczeliny powrócić.

W szczególnie uzasadnionych przypadkach, prace zabezpieczające na budynku można wykonać w trakcie sezonu lęgowego, ale tylko pod nadzorem ornitologa.

W przypadku, gdy prace termomodernizacyjne wykonywane są w okresie od 1 marca do 15 października, a więc w okresie lęgowym, inwestor zobowiązany jest do sporządzenia opinii ornitologicznej i przedłożenia tej opinii Regionalnemu Dyrektorowi Ochrony Środowiska w celu uzyskania zgody na niszczenie siedlisk i gniazd gatunków chronionych.

W przypadku gdyby prace termomodernizacyjne miałyby się rozpocząć w okresie do połowy października i wiązałyby się z koniecznością usuwania gniazd ptaków, wówczas na usuwanie pustych gniazd z budynku należy również uzyskać zgodę Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska.

W treści opinii ornitologiczno-chiropterologicznej powinny znaleźć się również wskazówki odnośnie pracy zatrudnionych na obiekcie pracowników.

Należy zobowiązać pracowników, wykonujących np. termomodernizację obiektu, do ścisłej współpracy z przyrodnikiem-ornitologiem, a w przypadku, gdy pracownicy natkną się na gniazdo z jajami bądź pisklętami, do niezwłocznego powiadomienia przyrodnika o zaistniałej sytuacji.

Z chwilą znalezienia przez pracowników gniazda zasiedlonego, dalsze prace termomodernizacyjne, w promieniu do 10 m od tego gniazda, powinny być wstrzymane. Jednocześnie pracownicy powinni być ostrzeżeni o konieczności zachowania w tym miejscu ciszy i spokoju, aby nie płoszyć ptaków i nietoperzy.

Zabiegi kompensacyjne dla ptaków i nietoperzy

Istotnym elementem ekspertyzy ornitologicznej powinny być wskazania dotyczące zastosowania kompensacji ornitologicznej. Kompensację ornitologiczną stosuje się wówczas, gdy są zamykane siedliska lęgowe ptaków chronionych.

Po zakończeniu prac termomodernizacyjnych, ale jeszcze przed zdjęciem rusztowań, należy zastosować kompensację ornitologiczną w postaci np. budek lęgowych.

Ilość oraz rodzaj budek lęgowych powinna odpowiadać ilości zamkniętych siedlisk ptaków chronionych. Np. w przypadku zamknięcia siedlisk jerzyka, należy wywiesić budki lęgowe typu APK-1, które są wykorzystywane również przez wróble.

W części graficznej działu poświęconego pracom kompensacyjnym, na szkicu danego obiektu powinny zostać wskazane i określone:

• miejsca wywieszenia budek lęgowych wraz z podaniem ilości budek lęgowych,
• strony budynku (północ, wschód), na której należy wywiesić budki lęgowe,
• wysokość wywieszenia budek lęgowych oraz ich zagęszczenie (budki dla jerzyków mogą być zamontowane obok siebie gdyż ptak ten jest ptakiem gnieżdżącym się w koloniach);
• sposób mocowania budek lęgowych.

Przy rozmieszczaniu budek lęgowych dla jerzyków należy mieć na uwadze, że ten niepozorny ptak bytujący u nas bardzo krótko, bo tylko w miesiącach maj – sierpień, potrafi codziennie złowić kilka tysięcy sztuk tak bardzo dokuczliwych dla ludzi owadów – komarów, meszek oraz much!

Zabiegi kompensujące dla nietoperzy

W przypadku, gdy przewidywane są zamykania miejsc bytowania nietoperzy, autor ekspertyzy powinien wskazać w jej treści, aby w ramach kompensacji przyrodniczej dla nietoperzy zostały stworzone siedliska zastępcze w postaci schronów wykonanych z trocinobetonu.

W zależności od ilości zamkniętych miejsc bytowania nietoperzy w ekspertyzie powinna znaleźć się informacja o koniecznej liczbie podtynkowych schronów trocinobetonowych oraz o lokalizacji tych schronów na danym obiekcie.

Zrównoważenie strat powstałych w koloniach nietoperzy należy rozpatrywać w skali osiedla bądź dzielnicy.

Z uwagi na fakt, że nie wszystkie skrzynki są zasiedlane przez nietoperze w zależności od stwierdzonego gatunku, liczbę schronów dla nietoperzy należy zwiększyć o 50% do nawet 200% w stosunku do zainwentaryzowanych przed remontem budynku.

Należy pamiętać, że liczba alternatywnych schronień powinna w pełni równoważyć stratę, z uwzględnieniem ewentualnej rekompensaty za szkody poniesione przez populację tych gatunków w czasie remontu.

Wykonanie kompensacji przyrodniczej zarówno dla ptaków, jak i nietoperzy, powinno się odbyć pod bezpośrednim nadzorem ornitologa.

Ile kosztuje ekspertyza ornitologiczna?

Koszt ekspertyzy ornitologicznej jest zależny od rodzaju i powierzchni obiektu, który ma być poddany ekspertyzie ornitologicznej oraz czasu, który będzie niezbędny do przeprowadzenia obserwacji i sporządzenia ekspertyzy.

Zapewne koszt ekspertyzy ornitologiczno-chiropterologicznej domu jednorodzinnego będzie zacznie niższy aniżeli koszt ekspertyzy ornitologiczno-chiropterologicznej obiektu zabytkowego czy bloku wielopiętrowego.

W obiektach o nieregularnych kształtach oraz o znacznych powierzchniach, ilość miejsc, w których mogą przebywać ptaki i nietoperze jest nieporównywalnie większa od tych występujących na obiekcie o mniejszych parametrach.

Na koszt ekspertyzy będzie również miało wpływ występowanie na obiekcie znacznej ilości ptaków i nietoperzy, co z kolei przełoży się na konieczność zabezpieczenia miejsc występowania tych zwierząt, jak również określenia zabiegów kompensacyjnych.

Szacuje się, że koszt usługi – wykonania ekspertyzy ornitologiczno-chiropterologicznej wynosi około kilkaset złotych. W przypadku, gdy ekspertyza obejmuje obiekt o wyszukanej architekturze (obiekty zabytkowe) i o znacznych rozmiarach, cena ekspertyzy może wzrosnąć nawet do kilku tysięcy złotych.

Jak długo ważna jest ekspertyza ornitologiczna i chiropterologiczna?

Ekspertyza ornitologiczna jest opracowaniem, które może być wykorzystane przez okres, co najmniej jednego roku.

Ekspertyza ornitologiczna traci swoją ważność z chwilą nasilenia zasiedlenia budynku czy innego obiektu planowanego do objęcia remontem bądź modernizacją. Dłuższym okresem ważności może się charakteryzować ekspertyza obejmująca badania przelotu ptaków w obszarze planowanego posadowienia farmy wiatrowej.

Należy podkreślić, że w przypadku prowadzenia robót budowlanych wykonywanych w sposób mogący powodować zagrożenie środowiska, organ nadzoru budowlanego może wstrzymać postanowieniem dalsze prowadzenie robót budowlanych, a łamanie prawa ochrony środowiska może zostać uznane za wykroczenie, które to wykroczenie z urzędu może zostać ścigane przez policję (Art. 131 ustawy o ochronie przyrody (tj. Dz. U. Z 2018 r., poz. 142).

Dodatkowo, wszelkie zniszczenia w świecie roślinnym i zwierzęcym spowodowane działaniem umyślnym bądź nieumyślnym zostały określone w Kodeksie karnym jako przestępstwa przeciwko środowisku zagrożonym karą pozbawienia wolności do lat 2. Natomiast w przypadku zniszczenia zwierząt, np. jerzyków, w znacznych rozmiarach, może grozić kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat (Art. 181 § 1 Kodeksu karnego).

Przeczytaj również: Inwentaryzacja dendrologiczna (inwentaryzacja zieleni) – na czym polega?

Podstawa prawna i inne źródła:

1. Ustawa o ochronie zwierząt z dnia 21 sierpnia 1997 r. (Dz. U. 2003 nr 106, poz. 1002 ze zm.).
2. Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. (Dz. U. 2009 nr 151, poz. 1220 ze zm.).
3. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. 2014 poz. 1348).
4. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. 1994 Nr 89 poz. 414 ze zm.).
5. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. 1997 Nr 88 poz. 553).
6. Ustawa o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie z dnia 13 kwietnia 2007 r. (Dz.U. 2007 nr 75, poz. 493).
7. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. 2001 nr 62 poz. 627).
8. Ustawa z dnia 13 października 1995 r. Prawo łowieckie (Dz. U. 1995 Nr 147 poz. 713).
9. Ekspertyza ornitologiczna i chiropterologiczna budynku Wrocławskiego Teatru Współczesnego ul. Rzeźnicza 12, 50-132 Wrocław.

Zdjęcie: Unsplash.com