Rejestr urbanistyczny – czym jest i co zawiera?

Rejestr Urbanistyczny ma być podstawowym narzędziem służącym do tworzenia, aktualizacji i udostępniania danych przestrzennych z zakresu planowania i zagospodarowania przestrzennego.

Zobacz naszą nowoczesną Mapę Geoportal360

Nowelizacja ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw wprowadziła do systemu prawnego nowe pojęcie zwane Planem ogólnym gminy.

Ustawa weszła w życie po 30 dniach od publikacji, tj. 24 września 2023 r. z wyjątkiem części przepisów, które zaczną obowiązywać 1 stycznia 2025 r. (rozszerzenie zakresu danych przestrzennych zapisywanych wektorowo w odniesieniu do planu miejscowego) lub dopiero 1 stycznia 2026 r. (m.in. wprowadzenie Rejestru Urbanistycznego).

Celem wprowadzenia Planu ogólnego do systemu planowania przestrzennego była m.in. konieczność uporządkowania przestrzeni poprzez ograniczenie wydawania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania przestrzennego gmin, które według zamysłu pierwotnego miały być wykorzystywane tylko sporadycznie.

W świetle przepisów cytowanej ustawy Plan ogólny stał się aktem prawa miejscowego. Z uwagi na ważność tego prawa oraz konieczność upublicznienia informacji o obowiązujących i procedowanych aktach planistycznych na obszarze danej gminy, a tym samym na obszarze całego kraju, ustawodawca zobowiązał gminy do prowadzenia w formie elektronicznej Rejestru Urbanistycznego.

Co to jest Rejestr Urbanistyczny?

Rejestr Urbanistyczny, który zgodnie z ustawą zacznie funkcjonować z dniem 1 stycznia 2026 r., ma być podstawowym narzędziem służącym do tworzenia, aktualizacji i udostępniania danych przestrzennych z zakresu planowania i zagospodarowania przestrzennego.

Rejestr Urbanistyczny będzie prowadzony w systemie teleinformatycznym i w sposób zapewniający jednolitość, przejrzystość i kompletność informacji i danych gromadzonych i udostępnianych w Rejestrze.

Rejestr ma zapewniać interoperacyjność udostępnionych w nim zbiorów i związanych z nimi usług, w rozumieniu ustawy z dnia 4 marca 2010 r. o infrastrukturze informacji przestrzennej oraz w przepisach o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne.

W myśl ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, szczegółowe rozwiązania organizacyjno-techniczne Rejestru Urbanistycznego, szczegółowy zakres informacji i danych gromadzonych w Rejestrze oraz tryb tworzenia, aktualizacji, jak i udostępniania informacji i danych z zakresu planowania i zagospodarowania przestrzennego, w tym dane przestrzenne, określi Minister właściwy do spraw budownictwa, planowania zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa.

Jakie dane będzie zawierał Rejestr Urbanistyczny?

W Rejestrze Urbanistycznym udostępniane będą informacje i dane z zakresu planowania i zagospodarowania przestrzennego, w tym dane przestrzenne pochodzące z:

1. uchwał o przystąpieniu do sporządzania aktów planowania przestrzennego oraz gminnego programu rewitalizacji;
2. wniosków o sporządzenie lub zmianę planów ogólnych lub planów miejscowych oraz wniosków o uchwalenie zintegrowanych planów inwestycyjnych;
3. diagnoz służących: wyznaczeniu obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji, sporządzeniu albo zmianie gminnego programu rewitalizacji, ocenie aktualności i stopnia realizacji gminnego programu rewitalizacji (Art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji);
4. uchwał o szczegółowym trybie i harmonogramie opracowania projektu strategii rozwoju gminy lub strategii rozwoju ponadlokalnego;
5. diagnoz sytuacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej, z uwzględnieniem obszarów funkcjonalnych, w tym miejskich obszarów funkcjonalnych sporządzanych na potrzeby opracowania strategii rozwoju, polityki publicznej, projektu programu rozwoju lub projektu programu służącego realizacji umowy partnerstwa (Art. 10a ust. 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, przygotowywanych w ramach
   opracowania projektu strategii rozwoju gminy lub strategii rozwoju ponadlokalnego);
6. aktów planowania przestrzennego wraz z uzasadnieniem, o ile jego sporządzenie jest wymagane;
7. uchwał w sprawie wyznaczenia obszarów zdegradowanych i obszarów rewitalizacji, uchwał o przyjęciu gminnych programów rewitalizacji oraz uchwał w sprawie ustanowienia na obszarze rewitalizacji Specjalnej Strefy Rewitalizacji;
8. uchwał o przyjęciu strategii rozwoju gminy lub strategii rozwoju ponadlokalnego;
9. wniosków o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, z wyłączeniem dotyczących inwestycji lokalizowanych na terenach zamkniętych ustalonych przez Ministra Obrony Narodowej decyzją, o której mowa w art. 4 ust. 2a ustawy z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne;
10. decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, z wyłączeniem decyzji dotyczących inwestycji lokalizowanych na terenach zamkniętych ustalonych przez Ministra Obrony Narodowej decyzją, o której mowa
    w art. 4 ust. 2a ustawy z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne;
11. uchwał w sprawie aktualności planu ogólnego oraz planów miejscowych i oceny, o których mowa w Art. 22 ustawy z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji;
12. zarządzeń zastępczych wojewody w sprawie uchwalenia aktu planowania przestrzennego;
13. rozstrzygnięć nadzorczych wojewody stwierdzających nieważność aktów planowania przestrzennego;
14. wyroków sądów administracyjnych dotyczących decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz aktów planowania przestrzennego – niezwłocznie po sporządzeniu tych dokumentów.

W Rejestrze udostępniane będą także, na zasadach określonych w ustawie, Projekty:

• aktów planowania przestrzennego,
• gminnych programów rewitalizacji,
• uchwał w sprawie wyznaczenia obszarów zdegradowanych i obszarów rewitalizacji,
• uchwał w sprawie ustanowienia na obszarze rewitalizacji Specjalnej Strefy Rewitalizacji oraz strategii rozwoju gminy lub strategii rozwoju ponadlokalnego.

Projekty aktów planowania przestrzennego przekazywane do uzgodnień i opiniowania, poddawane konsultacjom społecznym lub przedstawiane radzie gminy albo sejmikowi województwa będą udostępniane w Rejestrze wraz z uzasadnieniem, wykazem wniosków do projektu aktu planowania przestrzennego wraz z propozycją ich rozpatrzenia i uzasadnieniem, raportem podsumowujący przebieg konsultacji społecznych, zawierającym w szczególności wykaz zgłoszonych uwag wraz z propozycją ich rozpatrzenia i uzasadnieniem oraz protokoły z czynności przeprowadzonych w ramach konsultacji, oraz prognozą oddziaływania na środowisko, o ile ich sporządzenie jest wymagane, najpóźniej w dniu odpowiednio przekazania, ogłoszenia o rozpoczęciu konsultacji społecznych lub przedstawienia.

Przeczytaj: Obszary uzupełnienia zabudowy

Kto będzie prowadził Rejestr Urbanistyczny?

Rejestr Urbanistyczny będzie prowadził minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa (Art. 67g. 1 u.o.p.i.z.p).

Z Rejestru, za niecałe 2 lata, będą mogły korzystać wszystkie gminy z obszaru Polski. Ustawodawca zobowiązał Ministra właściwego do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa do określenia, w drodze rozporządzenia (Art. 67j):

1. szczegółowego rozwiązania organizacyjno-technicznego Rejestru,
2. szczegółowego zakresu informacji i danych gromadzonych w Rejestrze,
3. trybu tworzenia, aktualizacji oraz udostępniania informacji i danych, o których mowa w art. 67d ust. 1 – z uwzględnieniem zapewnienia jednolitości, przejrzystości i kompletności informacji i danych gromadzonych i udostępnianych w Rejestrze, a także zapewnienia interoperacyjności, o której mowa w przepisach o infrastrukturze informacji przestrzennej oraz w przepisach o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne.

Do czasu wprowadzenia Rejestru Urbanistycznego, tj. do dnia 1 stycznia 2026 r., wszystkie gminy mają obowiązek prowadzenia dokumentacji z zakresu planowania przestrzennego zgodnie z obowiązującymi wymogami.

Z dniem 1 stycznia 2026 r. wytworzone przez gminy dokumenty z zakresu planowania i zagospodarowania przestrzennego będą musiały być wprowadzone do udostępnianego im Rejestru Urbanistycznego.

Dla obszaru Polski będzie prowadzony tylko jeden Rejestr Urbanistyczny, który prowadzić będzie Minister właściwy ds. budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa.

Na dzień dzisiejszy trwają prace pilotażowe związane z uruchomieniem Rejestru w wyznaczonych jednostkach samorządu terytorialnego. Pilotaż ma objąć rejestr miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.

Funkcjonowanie Rejestru Urbanistycznego w systemie teleinformatycznym ma zapewnić Minister właściwy do spraw informatyzacji (art. 67e ust. 1 u.o.p.i.z.p.).

Do 31 października 2020 r. nie było obowiązku tworzenia cyfrowych danych przestrzennych, które w sposób jednolity, precyzyjny i wiarygodny prezentowałyby informacje o istniejącym pokryciu planistycznym w skali kraju. Jednocześni nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym wskazuje, że do 31 grudnia 2025 r. „informacje i dane z zakresu planowania i zagospodarowania przestrzennego, w tym dane przestrzenne” pochodzące ze źródeł wyszczególnionych w nowelizacji mają być udostępniane poprzez Biuletyn Informacji Publicznej oraz w siedzibie organu.

Do czasu udostępnienia Rejestru Urbanistycznego, tj. do 1 stycznia 2026 r., pozostają w mocy zapisy dotyczące tworzenia i udostępniania zbiorów APP w tym w zakresie usług danych przestrzennych.

Funkcjonowanie Rejestru Urbanistycznego w formie teleinformatycznej ma ułatwić dostęp do kompletnej i wiarygodnej informacji o planowanym zagospodarowaniu przestrzennym poprzez wprowadzenie podstaw prawnych umożliwiających powszechne udostępnianie dokumentów planistycznych z wykorzystaniem technik geoinformacyjnych.

Kto będzie miał dostęp do Rejestru Urbanistycznego?

Dostęp do Rejestru Urbanistycznego w zakresie tworzenia, prowadzenia, udostępniania i sporządzania projektów aktów planowania przestrzennego będą miały wszystkie organy właściwe w tym zakresie.

Informacje i dane udostępniane w Rejestrze, z wyłączeniem danych osobowych, będą jawne, co oznacza, że każdy będzie mógł się z nimi zapoznać, wnieść o sporządzenie z nich wypisów, wyrysów oraz innych określonych odrębnymi przepisami dokumentów.

Dostęp do informacji i danych udostępnianych w Rejestrze za pomocą środków komunikacji elektronicznej z wykorzystaniem usług sieciowych, o których mowa w Art. 9 ustawy z dnia 4 marca 2010 r. o infrastrukturze informacji przestrzennej, będzie nieodpłatny i dostępny dla wszystkich zainteresowanych.

Administratorem danych osobowych gromadzonych w Rejestrze będzie minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa.

Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw, Rozdział 5b Rejestr Urbanistyczny.

Zdjęcie: Pexels.com