Wykaz synchronizacyjny jest dokumentem sporządzanym przez uprawnionego geodetę na potrzeby uzyskania decyzji wójta, burmistrza albo prezydenta miasta, zatwierdzającej podział nieruchomości w przypadku, gdy w księdze wieczystej lub w razie jej braku w innych dokumentach określających stan prawny nieruchomości, nieruchomość podlegająca podziałowi posiada inne oznaczenia i inną powierzchnię niż w katastrze nieruchomości.
Zobacz naszą nowoczesną Mapę Geoportal360
Zgodnie z ustawą z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami czynności dotyczące podziału nieruchomości dokumentowane są poprzez protokół z przyjęcia granic nieruchomości, wykaz zmian gruntowych oraz wykaz synchronizacyjny.
Wymienione dokumenty zamieszczane są w operacie podziału nieruchomości, który podlega przyjęciu do Państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego (PZGiK – dalej zwany ośrodkiem) celem sprawdzenia. Operat podziału przekazywany jest do ośrodka przed wydaniem decyzji zatwierdzającej podział nieruchomości. Ostateczna decyzja zatwierdzająca podział nieruchomości stanowi podstawę do:
- umieszczenia przez organ, który wydał decyzję, na mapie z projektem podziału adnotacji o treści: „Niniejszy podział został zatwierdzony decyzją …… z dnia …. Nr ….” i podpisem upoważnionej osoby;
- wyznaczenia i utrwalenia na gruncie nowych punktów granicznych znakami granicznymi, zgodnie z zasadami określonymi w przepisach dotyczących geodezji i kartografii.
Z czynności wyznaczenia i utrwalenia na gruncie nowych znaków granicznych sporządzany jest protokół obejmujący dane o nieruchomości, informacje o sposobie wyznaczenia i utrwalenia punktów granicznych oraz listę osób uczestniczących przy czynności wyznaczania i utrwalania nowych punktów granicznych.
Dokumenty geodezyjne opracowane w toku czynności wyznaczania i utrwalania na gruncie nowych punktów granicznych podlegają włączeniu do Państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego.
Z powyższego wynika, że wykaz synchronizacyjny nie jest i nie może stanowić samodzielnego dokumentu, na podstawie którego można dokonać sprostowania oznaczenia nieruchomości w księdze wieczystej bez prawomocnej decyzji zatwierdzającej projekt podziału nieruchomości.
Dokument – wykaz synchronizacyjny jest dokumentem źródłowym, którego celem jest ujawnienie w dziale I księgi wieczystej danych zgodnych z operatem ewidencji gruntów i budynków w miejsce nieaktualnych wpisów.
Wzór dokumentu – wykazu synchronizacyjnego zawiera załącznik do Instrukcji G-5.
Należy nadmienić, że ani ustawa Prawo geodezyjne i kartograficzne, ani rozporządzenie wykonawcze do tej ustawy, nie wymieniają dokumentu „Wykaz synchronizacyjny” oraz nie nakładają obowiązku zgłaszania wykonania takich prac.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 listopada 2013 r. w sprawie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie informatycznym, dane dotyczące nieruchomości gruntowych i budynkowych wpisuje się w księdze wieczystej na podstawie wyrysu z mapy ewidencyjnej oraz wypisu z rejestru gruntów lub innego dokumentu sporządzonego na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków, chyba że odrębne przepisy stanowią inaczej.
Jeżeli natomiast zmiana oznaczenia nieruchomości, dotyczy wyłącznie położenia nieruchomości, numeracji działek ewidencyjnych, obrębu ewidencyjnego lub sposobu korzystania z nieruchomości, podstawę wpisu w księdze wieczystej stanowi wypis z rejestru gruntów.
Wymienione dokumenty zostały ujęte w katalogu dokumentów, które mogą być opatrzone klauzulą stwierdzającą takie ich przeznaczenie. Mówi o tym Art. 52 ust. 7 rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków. Klauzula o treści „Dokument niniejszy jest przeznaczony do dokonywania wpisu w księdze wieczystej” została ujęta w załączniku nr 5 do rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca w sprawie ewidencji gruntów i budynków.
W cytowanym załączniku nie został wymieniony dokument, jakim jest „Wykaz synchronizacyjny”, a zatem dokument ten, jako samodzielny, nie może stanowić o zmianie oznaczenia nieruchomości w księdze wieczystej.
Przeczytaj: Wznowienie granic nieruchomości (wznowienie znaków granicznych)
Skąd biorą się rozbieżności w treści księgi wieczystej oraz Ewidencji Gruntów i Budynków?
Zasadą jest, że oznaczenie nieruchomości ujęte w treści księgi wieczystej powinno być zgodne z danymi z ewidencji gruntów i budynków. Rzeczywistość pokazuje, że pomimo ścisłego powiązania danych ujętych w księdze wieczystej w dziale I-O – Oznaczenie nieruchomości, z danymi ujętymi w katastrze nieruchomości, odnotowuje się nie tylko rozbieżności w oznaczeniu nieruchomości, ale także w powierzchni danej nieruchomości.
Rozbieżności w oznaczeniu nieruchomości powstają najczęściej w sytuacji zmiany numeracji działek powstałych na skutek modernizacji ewidencji gruntów bądź podziału nieruchomości. Zdarza się, że w wyniku przeprowadzonych czynności, powstałe zmiany w zakresie numeracji działek zostały wniesione do rejestrów ewidencji gruntów i budynków z pominięciem przesłania stosownych dokumentów do sądu wieczystoksięgowego.
Rozbieżności pomiędzy treścią księgi wieczystej prowadzonej dla danej nieruchomości a treścią ewidencji gruntów i budynków, dotyczą także wielkości powierzchni danej nieruchomości. Różnice w wielkości powierzchni nieruchomości są najczęściej konsekwencją uwarunkowań historycznych. Obecnie powierzchnię działek ewidencyjnych w księgach wieczystych prowadzi się w hektarach z dokładnością do jednego metra kwadratowego. W czasach, gdy Polska była pod zaborami, powierzchnie działek podawane były w stopach kwadratowych (Stopa Polska). Przeliczenie stóp kwadratowych na metry kwadratowe bez geodezyjnego pomiaru nieruchomości prowadziło do powstawania różnic w powierzchni nieruchomości.
Częstą przyczyną rozbieżności w powierzchni nieruchomości bywają nie tylko zmiany powierzchni wynikające ze zmiany granic nieruchomości, ale również nowe, dokładniejsze pomiary geodezyjne działek. Powstałe w wyniku pomiaru powierzchnie działek były ujawniane w ewidencji gruntów i budynków, natomiast z różnych przyczyn nie zostały ujawnione w księgach wieczystych.
Rozbieżności w oznaczeniu nieruchomości powstają również w wyniku błędu ludzkiego. Wystarczy, że osoba wprowadzająca dane do ewidencji gruntów i budynków z dokumentu źródłowego popełni błąd, a kontrolujący nie zauważy tego błędu, wprowadzony wpis pozostaje jako „prawdziwy”.
Wszelkie niezgodności danych katastru nieruchomości z oznaczeniami nieruchomości w księdze wieczystej mogą być sprostowane przez sąd rejonowy na wniosek właściciela nieruchomości lub wieczystego użytkownika na podstawie danych katastru nieruchomości (Art. 27 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece).
Sprostowanie niezgodności może być dokonane także z urzędu, na skutek bezpośredniego sprawdzenia danych w bazie danych katastru nieruchomości lub zawiadomienia jednostki prowadzącej kataster nieruchomości. O dokonanych zmianach w danych ewidencyjnych starosta zawiadamia:
- organy podatkowe – w wypadku zmian danych mających znaczenie dla wymiaru podatków: od nieruchomości, rolnego i leśnego;
- wydział ksiąg wieczystych właściwego miejscowo sądu rejonowego – w wypadku zmian danych objętych działem I ksiąg wieczystych;
- właściwe miejscowo jednostki statystyki publicznej – w wypadku zmian w cechach adresowych nieruchomości oraz dopisywania i wykreślania budynków;
- osoby i jednostki organizacyjne, na których wniosek lub zgłoszenie zmiana została wprowadzona (§ 49.1. Rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z 29 marca 2001 r.).
Przeczytaj również: Wykaz zmian danych ewidencyjnych – czym jest i kiedy jest potrzebny?
Podstawa prawna i pozostałe źródła:
- Ustawa z dnia 6 lipca 1982 o księgach wieczystych i hipotece.
- Rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków.
- Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 2015 r. III CSK 79/14.
Zdjęcie: Pixabay.com
