Budowa obiektu budowlanego wymaga zatrudnienia kierownika budowy, tj. osoby posiadającej stosowne uprawnienia budowlane pozwalające na samodzielne prowadzenie budowy z zachowaniem przepisów prawa budowlanego i przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Zobacz naszą nowoczesną Mapę Geoportal360
Na obiekcie budowlanym kierownik budowy jest zawsze jeden. W przypadku, gdy na obiekcie budowlanym zatrudnieni są kierownicy robót budowlanych, zawsze pełnią oni rolę służebną wobec kierownika budowy.
Czym zajmuje się kierownik budowy
Prawa i obowiązki kierownika budowy określa ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. Zgodnie z Art. 22 ustawy Prawo budowlane do podstawowych obowiązków kierownika budowy należy:
1) protokolarne przejęcie od inwestora i odpowiednie zabezpieczenie terenu budowy wraz ze znajdującymi się na nim obiektami budowlanymi, urządzeniami technicznymi i stałymi punktami osnowy geodezyjnej oraz podlegającymi ochronie elementami środowiska przyrodniczego i kulturowego;
2) prowadzenie dokumentacji budowy (dziennik budowy);
3) zapewnienie geodezyjnego wytyczenia obiektu oraz zorganizowanie budowy i kierowanie budową obiektu budowlanego w sposób zgodny z projektem lub pozwoleniem na budowę, przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, oraz przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy;
3a) koordynowanie realizacji zadań zapobiegających zagrożeniom bezpieczeństwa i ochrony zdrowia:
- przy opracowywaniu technicznych lub organizacyjnych założeń planowanych robót budowlanych lub ich poszczególnych etapów, które mają być prowadzone jednocześnie lub kolejno,
- przy planowaniu czasu wymaganego do zakończenia robót budowlanych lub ich poszczególnych etapów;
3b) koordynowanie działań zapewniających przestrzeganie podczas wykonywania robót budowlanych zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia zawartych w przepisach szczegółowych określonych przez ministra właściwego do spraw budownictwa;
3c) wprowadzanie niezbędnych zmian w planie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, wynikających z postępu wykonywanych robót budowlanych;
3d) podejmowanie niezbędnych działań uniemożliwiających wstęp na budowę osobom nieupoważnionym;
3e) zapewnienie przy wykonywaniu robót budowlanych stosowania wyrobów, wytworzonych w celu zastosowania w obiekcie budowlanym w sposób trwały o właściwościach użytkowych umożliwiających prawidłowo zaprojektowanym i wykonanym obiektom budowlanym spełnienie podstawowych wymagań,
4) wstrzymanie robót budowlanych w przypadku stwierdzenia możliwości powstania zagrożenia oraz bezzwłoczne zawiadomienie o tym właściwego organu;
5) zawiadomienie inwestora o wpisie do dziennika budowy dotyczącym wstrzymania robót budowlanych z powodu wykonywania ich niezgodnie z projektem;
6) realizacja zaleceń wpisanych do dziennika budowy;
7) zgłaszanie inwestorowi do sprawdzenia lub odbioru wykonanych robót ulegających zakryciu bądź zanikających oraz zapewnienie dokonania wymaganych przepisami lub ustalonych w umowie prób i sprawdzeń instalacji, urządzeń technicznych i przewodów kominowych przed zgłoszeniem obiektu budowlanego do odbioru;
8) przygotowanie dokumentacji powykonawczej obiektu budowlanego;
9) zgłoszenie obiektu budowlanego do odbioru odpowiednim wpisem do dziennika budowy oraz uczestniczenie w czynnościach odbioru i zapewnienie usunięcia stwierdzonych wad, a także przekazanie inwestorowi oświadczenia o:
zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem budowlanym lub warunkami pozwolenia na budowę oraz obowiązującymi przepisami,
doprowadzeniu do należytego stanu i porządku terenu budowy, a także – w razie korzystania – drogi, ulicy, sąsiedniej nieruchomości, budynku lub lokalu.
Przed rozpoczęciem budowy, kierownik budowy ma obowiązek sporządzić lub zapewnić sporządzenie planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, uwzględniając przy tym specyfikę obiektu budowlanego i warunki prowadzenia robót budowlanych, w tym planowane jednoczesne prowadzenie robót budowlanych i produkcji przemysłowej.
Prawa kierownika budowy
Prawa kierownika budowy określa Art. Art. 23 ustawy Prawo budowlane. Zgodnie z treścią wymienionego artykułu kierownik budowy ma prawo:
- występowania do inwestora o zmiany w rozwiązaniach projektowych, jeżeli są one uzasadnione koniecznością zwiększenia bezpieczeństwa realizacji robót budowlanych lub usprawnienia procesu budowy;
- ustosunkowania się w dzienniku budowy do zaleceń w nim zawartych.
Kiedy potrzebny jest kierownik budowy
Kierownik budowy jest niezbędny w przypadku robót budowlanych, dla których wymagane jest pozwolenie na budowę.
Istnieją także przedsięwzięcia realizowane na podstawie zgłoszenia, na których wykonanie niezbędny jest nadzór kierownika budowy.
Konieczność zatrudnienia kierownika budowy wynika wprost z wytycznych ujętych w pozwoleniu na budowę wydanym przez organ do tego upoważniony. Zapis wskazujący na zatrudnienie kierownika budowy może przyjąć treść:
„powołać kierownika budowy, zgłosić rozpoczęcie, prowadzić dziennik budowy”.
Budowa domu jednorodzinnego zawsze wiąże się z koniecznością zatrudnienia kierownika budowy.
Odpowiedzialność kierownika budowy
Odpowiedzialność kierownika budowy w myśl przepisów Kodeksu pracy
W myśl przepisów Prawa budowlanego kierownik budowy jest odpowiedzialny w szczególności za przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy na budowie.
W szczególności, na kierowniku budowy ciąży obowiązek reagowania i eliminowania ryzyka wypadków na budowie. W sytuacji, gdy jest to możliwe, kierownik budowy może wystąpić do inwestora o zmianę rozwiązań projektowych, których wdrożenie zwiększy bezpieczeństwo pracowników na budowie.
W myśl Art. 283 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, za nieprzestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy na budowie, kierownikowi budowy grozi kara grzywny w wysokości od 1000 zł do 30 000 zł.
Odpowiedzialność zawodowa kierownika budowy w myśl przepisów Prawa budowlanego
Kierownik budowy, jako osoba wykonujące samodzielne funkcje techniczne w budownictwie, podlega tzw. odpowiedzialności zawodowej.
Kierownik budowy podlega odpowiedzialności zawodowej w przypadku, gdy:
- dopuścił się występków lub wykroczeń, określonych ustawą;
- został ukarany w związku z wykonywaniem samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie;
- wskutek rażących błędów lub zaniedbań, spowodował zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia lub środowiska albo znaczne szkody materialne;
- nie spełnia lub spełnia niedbale swoje obowiązki;
W myśl Art. 96. 1. Ustawy Prawo budowlane, popełnienie czynów powodujących odpowiedzialność zawodową w budownictwie jest zagrożone następującymi karami:
- upomnieniem;
- upomnieniem z jednoczesnym nałożeniem obowiązku uzyskania uprawnień budowlanych w wyznaczonym terminie,
- zakazem wykonywania samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie, na okres od roku do 5 lat, połączonym z obowiązkiem uzyskania uprawnień budowlanych (zdania egzaminu) w wyznaczonym terminie.
Przy nakładaniu kary uwzględnia się dotychczasową karalność z tytułu odpowiedzialności zawodowej w budownictwie.
Zakaz wykonywania samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie może być orzeczony również w stosunku do osoby, która:
- pomimo dwukrotnego upomnienia ponownie dopuściła się czynu powodującego odpowiedzialność zawodową;
- uchyla się od złożenia nakazanego egzaminu.
Zakaz wykonywania samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie określa się w latach i miesiącach. Kara biegnie od dnia, w którym decyzja o ukaraniu stała się ostateczna.
Osoba ukarana, która w określonych terminach nie zdała egzaminu, traci uprawnienia do pełnienia samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie.
Niezależnie od odpowiedzialności zawodowej wynikającej z ustawy Prawo budowlane, kierownik budowy w przypadku prowadzenia robót budowlanych w sposób mogący spowodować zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia bądź zagrożenie środowiska może zostać ukarany karą grzywny, bądź karą ograniczenia wolności. Stanowi o tym Art. 50 ust. 1 pkt. 2 Prawa budowlanego, którego treść brzmi:
„właściwy organ wstrzymuje postanowieniem prowadzenie robót, a osoba, która wykonuje te roboty (Art. 90) tj., kierownik budowlany podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2”.
Odpowiedzialność kierownika budowy w myśl przepisów Kodeksu karnego
Kierownik budowy, jako osoba odpowiedzialna za stan bezpieczeństwa i higieny pracy na placu budowy, w przypadku śmierci bądź znacznego uszczerbku na zdrowiu pracownika budowy, może ponosić odpowiedzialność karną. Przepisy w tym zakresie reguluje art. 148 – 162 Kodeksu karnego.
Przeczytaj również: Kierownik robót budowlanych – kim jest i czym się zajmuje
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane.
- Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy.
Zdjęcie: Pexels.com
