Podatek od deszczu – kogo dotyczy, ile wynosi?

Podatek od deszczu jest opłatą za usługi wodne uiszczaną w przypadku zmniejszenia naturalnej retencji terenowej na skutek wykonywania na nieruchomości o powierzchni powyżej 3500 m2 robót lub obiektów budowlanych trwale związanych z gruntem, mających wpływ na zmniejszenie tej retencji przez wyłączenie więcej niż 70% powierzchni nieruchomości na obszarach nieujętych w systemy kanalizacji otwartej lub zamkniętej.

Zobacz naszą nowoczesną Mapę Geoportal360

Innymi słowy opłata od deszczu to opłata, którą musi ponieść właściciel nieruchomości w sytuacji, gdy budując dom czy inny obiekt budowlany na nieruchomości o powierzchni powyżej 3500 m2 zabuduje tę nieruchomość w taki sposób, że pomniejszy jej powierzchnię biologicznie czynną o co najmniej 70%.

Przez określenie „powierzchnia biologicznie czynna” należy rozumieć teren o nawierzchni urządzonej w sposób zapewniający naturalną wegetację roślin i retencję wód opadowych, a także 50% powierzchni tarasów i stropodachów z taką nawierzchnią oraz innych powierzchni zapewniających naturalną wegetację roślin, o powierzchni nie mniejszej niż 10 m2, oraz wodę powierzchniową na tym terenie. Definicję „powierzchni biologicznie czynnej” określa § 3 pkt. 22 rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

Kiedy podatek od deszczu został wprowadzony i w jakim celu?

Podatek od deszczu został wprowadzony w życie 1 stycznia 2018 r. Definicję opłaty za usługi wodne (podatku od deszczu) określa ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne.

W myśl ustawy Prawo wodne opłata za usługi wodne nie obejmuje jezdni dróg publicznych oraz dróg kolejowych, z których wody opadowe lub roztopowe są odprowadzane do wód lub do ziemi przy pomocy urządzeń wodnych umożliwiających retencję lub infiltrację tych wód. Opłaty za usługi wodne nie ponoszą kościoły i inne związki wyznaniowe.

Celem wprowadzenia podatku od deszczu – opłaty za usługi wodne było i jest zminimalizowanie skutków suszy poprzez takie gospodarowanie gruntami, aby ich powierzchnia biologicznie czynna nie była pomniejszana w sposób niekontrolowany i w efekcie powierzchnia ta była jak największa. Znaczne zabudowanie nieruchomości (działki budowlanej, działek budowlanych) skutkuje zwiększeniem opłaty za usługi wodne.

Ile wynosi podatek od deszczu – kto i jak ustala wysokość opłaty?

Za odprowadzanie do wód opadowych lub roztopowych ujętych w otwarte lub zamknięte systemy kanalizacji deszczowej służące do odprowadzania opadów atmosferycznych albo systemy kanalizacji zbiorczej w granicach administracyjnych miast, pobierana jest opłata zmienna zwana opłatą za usługi wodne.

Sposób ustalania opłaty za zmniejszenie retencji terenowej określa Art. 272. 1. 8. ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne.

Zgodnie z treścią w/w ustawy:

„Wysokość opłaty za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej na skutek wykonywania na nieruchomości o powierzchni powyżej 3500 m2 robót lub obiektów budowlanych trwale związanych z gruntem mających wpływ na zmniejszenie tej retencji przez wyłączenie więcej niż 70% powierzchni nieruchomości z powierzchni biologicznie czynnej na obszarach nieujętych w systemy kanalizacji otwartej lub zamkniętej ustala się, jako iloczyn:

jednostkowej stawki opłaty, wyrażonej w m2 wielkości utraconej powierzchni biologicznie czynnej

oraz

czasu wyrażonego w latach„.

Jednostkowe stawki opłat za usługi wodne za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej na skutek wykonywania na nieruchomości o powierzchni powyżej 3500 m2 robót lub obiektów budowlanych trwale związanych z gruntem mających wpływ na zmniejszenie tej retencji przez wyłączenie więcej niż 70% powierzchni nieruchomości z powierzchni biologicznie czynnej na obszarach nieujętych w systemy kanalizacji otwartej lub zamkniętej wynoszą (Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 22 grudnia 2017 r. w sprawie jednostkowych stawek opłat za usługi wodne):

1) bez urządzeń do retencjonowania wody z powierzchni uszczelnionych trwale związanych z gruntem – 0,50 zł za 1 m2 na 1 rok;

2) z urządzeniami do retencjonowania wody z powierzchni uszczelnionych o pojemności:

a) do 10% odpływu rocznego z powierzchni uszczelnionych trwale związanych z gruntem – 0,30 zł za 1 m2 na 1 rok,
b) od 10 do 30% odpływu rocznego z obszarów uszczelnionych trwale związanych z gruntem – 0,15 zł za 1 m2 na 1 rok,
c) powyżej 30% odpływu rocznego z powierzchni uszczelnionych trwale związanych z gruntem – 0,05 zł za 1 m2 na 1 rok.

Drugim elementem wzoru określającego wysokość opłaty za zmniejszenie retencji wodnej jest element czasu wyrażonego w latach. Z uwagi na to, że okres rozliczeniowy dla opłaty za zmniejszenie retencji wynosi kwartał (Art. 272 ust. 10 Prawa wodnego), to obliczając wysokość opłaty należy najpierw obliczyć opłatę roczną, a następnie podzielić tę wielkość przez 4.

Każda czwarta cześć opłaty za usługi wodne winna być uiszczania przez dany podmiot raz na kwartał, po otrzymaniu stosownej informacji od wójta, burmistrza, prezydenta miasta (Art. 272 ust. 22 Prawa wodnego).

Wielkością progową, której przekroczenie skutkuje koniecznością wniesienia opłaty za zmniejszenie retencji wodnej, jest 70% powierzchni wyłączonej z powierzchni biologicznie czynnej. Opłata za wyłączenie ponad 70% powierzchni biologicznie czynnej jest naliczana za całą wyłączoną powierzchnię a nie tylko za % przekroczenia.

Oznacza to, że przy wyłączeniu 75% powierzchni z powierzchni biologicznie czynnej podatnik będzie zobowiązany do wniesienia opłaty za całą tę powierzchnię, a nie tylko za 5% powierzchni wyłączonej z powierzchni biologicznie czynnej.

Wysokość opłaty za usługi wodne – zmniejszenie retencji wodnej ustala wójt, burmistrz lub prezydent danego miasta na podstawie oświadczenia złożonego przez podmiot obowiązany do ponoszenia opłaty za poszczególne kwartały (Art. 552 ust 2b pkt. 2 Prawo wodne).

Podmiot obowiązany do złożenia oświadczenia powinien je złożyć w terminie 30 dni od dnia, w którym upływa dzień przypadający na koniec każdego kwartału. Oświadczenie należy przesłać na adres urzędu danej gminy, miasta  lub złożyć osobiście w Biurze Obsługi Mieszkańców.

Przesłane przez podmiot oświadczenie będzie podstawą do sporządzenia przez gminę, miasto, informacji o opłacie za usługi wodne. Informacja o opłacie powinna zawierać w swej treści:

1. Nazwa i adres podmiotu obowiązanego do ponoszenia opłaty;
2. Wysokość opłaty za dany kwartał zaokrąglona zgodnie z zasadami określonymi w Art. 63 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (opłatę zaokrągla się do pełnych złotych w ten sposób, że końcówki kwot wynoszące mniej niż 50 groszy pomija się, a końcówki kwot wynoszące 50 i więcej groszy podwyższa się do pełnych złotych);
3. Sposób obliczenia opłaty (według wzoru z Art. 272 ust. 8 ustawy Prawo wodne);
4. Termin wniesienia opłaty, który wynosi 14 dni od dnia doręczenia informacji;
5. Numer rachunku bankowego urzędu gminy (miasta), na który należy wnieść opłatę;
6. Pouczenie podmiotu o skutkach nieuiszczenia opłaty i możliwości złożenia reklamacji od otrzymanej informacji.

Podmiot, który otrzyma informacje o wysokości opłaty za usługi wodne, zobowiązany jest do wniesienia opłaty na rachunek bankowy właściwego urzędu gminy (miasta) w terminie 14 dni od dnia, w którym doręczono mu informację.

Jeżeli podmiot zobowiązany do ponoszenia opłaty za usługi wodne związane ze zmniejszeniem retencji wodnej zaniecha wykonania obowiązku wniesienia opłaty, wówczas wójt, burmistrz lub prezydent miasta określa wysokość opłaty w drodze decyzji.

Podmiot zobowiązany do ponoszenia opłat za usługi wodne, któremu wójt burmistrz, prezydent miasta przekazał informacje o uiszczeniu stosownej opłaty, jeżeli nie zgadza się z wysokością opłaty, może złożyć reklamację.

Reklamację składa się odpowiednio do Wód Polskich albo właściwego wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, w terminie nie dłuższym niż 14 dni od dnia otrzymania odpowiednio informacji.

W razie nieuznania reklamacji właściwy organ Wód Polskich albo wójt, burmistrz lub prezydent miasta określają wysokość opłaty za usługi wodne w drodze decyzji.

Kto jest zobowiązany do ponoszenia opłaty za zmniejszenie naturalnej retencji wodnej?

Zgodnie z Art. 298 pkt. 2 lit. a) – d) ustawy Prawo wodne, opłatę za zmniejszenie naturalnej retencji są obowiązane ponosić osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, będące:

1. właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych,
2. posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych,
3. użytkownikami wieczystymi gruntów,
4. posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, które na skutek wykonywania robót i obiektów mających wpływ na zmniejszenie naturalnej retencji terenowej doprowadziły do zmniejszenia tej retencji.

Przy obecnie obowiązujących przepisach Prawa wodnego opłata od zmniejszenia naturalnej retencji wodnej dotyczy przede wszystkim dużych przedsiębiorstw, które posiadają nieruchomości o znacznej powierzchni.

Wpływy z tytułu opłat za usługi wodne z tytułu zmniejszenia naturalnej retencji terenowej, stanowią w 90% przychód Wód Polskich, a w 10% dochód budżetu właściwej gminy.

Jakie zmiany w podatku od deszczu są planowane od 2022 r.?

Głównym celem wprowadzenia nowelizacji ustawy o inwestycjach w zakresie przeciwdziałania skutkom suszy jest wprowadzenia do systemu prawnego takich rozwiązań prawnych, które pomogą w złagodzeniu skutków suszy, a w niektórych sytuacjach nawet pozwolą na ich uniknięcie. Polska, pod względem zasobów wodnych na jednego mieszkańca zajmuje w Europie przedostatnie miejsce. Jeżeli już dzisiaj nie podejmiemy żadnych kroków w kierunku zminimalizowania skutków suszy w niedługim czasie może nam grozić brak wody nie tylko do celów przemysłowych, ale także do celów spożywczych!

Dlatego każda inicjatywa, której efektem będzie zatrzymanie wody w terenie powinna być wspierana. Jednym z rozwiązań dotyczących minimalizowania skutków suszy jest ograniczenie trwałej zabudowy terenów biologicznie czynnych. W myśl projektu nowelizacji ustawy o inwestycjach w zakresie przeciwdziałania skutkom suszy wysokość opłaty za usługi wodne za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej będzie zależała odpowiednio od wielkości powierzchni uszczelnionej, rozumianej jako powierzchnia zabudowana wyłączona z powierzchni biologicznie czynnej oraz zastosowania kompensacji retencyjnej.

Zgodnie z taką konstrukcją prawa, propozycja nowelizacji ustawy Prawo wodne zakłada zwiększenie stawek opłat za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej, które przedstawiają się następująco:

1. bez urządzeń do retencjonowania wody z powierzchni uszczelnionych trwale związanych z gruntem – 1,50 zł za 1 m2 na 1 rok,
2. z urządzeniami do retencjonowania wody z powierzchni uszczelnionych o pojemności do 10% odpływu rocznego z powierzchni uszczelnionych trwale związanych z gruntem – 0,90 zł za 1 m2 na 1 rok,
3. z urządzeniami do retencjonowania wody z powierzchni uszczelnionych o pojemności od 10 do 30% odpływu rocznego z powierzchni uszczelnionych trwale związanych z gruntem – 0,45 zł za 1 m2 na 1 rok.

Zatem znowelizowane stawki opłat za wyłączenie powierzchni biologicznie czynnej będą znacznie wyższe od tych obowiązujących dzisiaj, tj. w 2021 r. Tak znaczne podwyżki stawek opłat za usługi wodne zapewne przyhamują budowę dutych obiektów, które najbardziej przyczyniają się do zmniejszenia powierzchni biologicznie czynnej na nieruchomości.

Dodatkowo, w projekcie nowelizacji ustawy Prawo wodne, ustawodawca wprowadza nowy podział wpływów z opłat za usługi wodne z tytułu zmniejszenia retencji terenowej. Dotychczasowe wpływy Wód Polskich zostają pomniejszone o 15% na korzyść budżetu gminy ze wskazaniem, że co najmniej 80% przychodu, gmina przeznaczy na rozwój retencji wód opadowych w zlewni obejmującej obszar gminy. Podwyższenie wpływów gminy z tyt. opłat za usługi wodne zaowocuje zapewne nie tylko odbudową „starych” ujęć wodnych, ale także budową tzw. małej retencji wodnej służącej zatrzymaniu wody w terenie.

Istotną zmianą zmianę w projekcie nowelizacji ustawy stanowi zapis Art. 34 pkt., 4 który doprecyzowuje szczególne korzystanie z wód w zakresie retencji, polegające m.in. na wykonaniu na nieruchomości o powierzchni powyżej 600 m2 (obecnie 3500 m2) robót lub obiektów budowlanych trwale związanych z gruntem, mających wpływ na zmniejszenie tej retencji przez wyłączenie więcej niż 50% (obecnie więcej niż 70%) powierzchni nieruchomości z powierzchni biologicznie czynnej, zwane dalej „zmniejszeniem naturalnej retencji terenowej”. Oznacza to, że po wejściu w życie ustawy o przeciwdziałaniu skutków suszy podatek od deszczu objąłby znacznie większą grupę właścicieli nieruchomości. Wśród obowiązanych do uiszczania podatku od deszczu znaleźć się mogą również nie tylko przedsiębiorcy, właściciele dużych powierzchni przemysłowych, ale także właściciele domów jednorodzinnych.

W myśl nowelizowanej ustawy, podwyżki opłat mają „zmotywować” właścicieli nieruchomości do oszczędnego gospodarowania gruntami tak, aby konsekwencją tego działania było jak największe zatrzymanie wody w terenie.

Na dzień dzisiejszy nie jest znana data wejścia w życie nowelizowanej ustawy o inwestycjach w zakresie przeciwdziałania skutkom suszy. Projekt o inwestycjach w zakresie przeciwdziałania skutkom suszy ustawy znajduje się na ścieżce konsultacji społecznych.

Przeczytaj również: Ulga termomodernizacyjna – na czym polega, kto i kiedy może z niej skorzystać

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne.
2. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
3. Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 grudnia 2017 r. w sprawie jednostkowych stawek opłat za usługi wodne.

Zdjęcie: Pexels.com