Czy można przyciąć gałęzie lub zerwać owoce przechodzące na naszą działkę?

Granicę między działkami wyznacza niewidoczna linia łącząca punkty graniczne działek, a fizycznie granicę tę wyznacza ogrodzenie działek. Czy przechodzące z działki sąsiada gałęzie, korzenie drzew i krzewów można samemu przyciąć i czy można zebrać z nich owoce? Jeżeli tak, to w jaki sposób można przeprowadzić te czynności oraz jakie przepisy prawa regulują stosunki sąsiedzkie w zakresie własności drzew i krzewów? Na te inne pytania postaramy się odpowiedzieć w niniejszym artykule.

Zobacz naszą nowoczesną Mapę Geoportal360

Bywa, że z sąsiedniej działki na naszą działkę przedostają się gałęzie, owoce czy też korzenie drzew i krzewów. Dzieje się tak dlatego, że właściciel sąsiedniej działki dokonując nasadzeń drzew i krzewów nie zachował odpowiedniej odległości od granicy działki sąsiedniej i nie przewidział, że drzewa się rozrosną a ich gałęzie w sposób niekontrolowany „przekroczą” granicę działki. Zwisające gałęzie drzew i krzewów, jak również opadłe owoce z sąsiedniej działki, mogą nie tylko przeszkadzać w zagospodarowaniu naszego terenu, ale także mogą wyrządzić szkodę. Często, na tym tle dochodzi z sąsiadami do niepotrzebnych sprzeczek i kłótni. Warto więc poznać swoje prawa w tym zakresie.

Podstawa prawna dotycząca własności drzew i krzewów

Kwestię stosunków sąsiedzkich w zakresie własności drzew i krzewów oraz postępowania w przypadku przekroczenia przez gałęzie i korzenie drzew granicy działek reguluje ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe, art. 148 – 150, a w przypadku drogi sądowej: art. 144 i art. 222 cytowanej ustawy.

Czy można przyciąć gałęzie lub zerwać owoce zwisające z sąsiedniej działki?

W myśl art. 148 ustawy z dnia 23 kwietna 1964 r. Kodeks cywilny:

„Owoce opadłe z drzewa lub krzewu na grunt sąsiedni stanowią jego pożytki. Przepisu tego nie stosuje się, gdy grunt sąsiedni jest przeznaczony na użytek publiczny”.

Tak więc, jeżeli na nasz ogród spadną owoce z drzew rosnących na sąsiedniej działce możemy je sobie pozbierać, bowiem w myśl art. 148 owoce te stanowią pożytki gruntu, na który spadły. Ważne, abyśmy nie przyczynili się do opadania tych owoców, np. poprzez potrząsanie gałęziami.

Jeżeli opadłe owoce są zepsute, a ich przelegiwanie prowadzi do gnicia np. trawy, powinniśmy zwrócić uwagę sąsiadowi, aby zebrał owce z naszego trawnika. Rozkładające się owoce mogą bowiem uszkadzać trawnik bądź inne podłoże i zapewne nie stanowią one ozdoby ogrodu.

Właściciel drzewa, aby uniknąć nieporozumień i sporów sąsiedzkich powinien zdawać sobie sprawę z tego, że ciąży na nim obowiązek właściwego gospodarowania na działce polegający m.in. na niedopuszczeniu do opadania owoców na działkę sąsiada. Powinien on zbierać owoce w odpowiednim dla nich czasie.

Natomiast jeżeli na naszą działkę zwieszają się gałęzie z owocami to musimy pamiętać, że owoce te stanowią własność osoby, do której należy drzewo. Owoców tych nie możemy zrywać.

Jeżeli grunt sąsiedni, z którego zwieszają się gałęzie jest własnością publiczną, wówczas rosnące na nich owoce (jadalne) możemy sobie zebrać.

Kwestię postępowania w zakresie czynności jakie może wykonać właściciel drzewa, aby usunąć zwieszające się z jego drzewa gałęzie reguluje przepis art. 149 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny, którego treść brzmi:

„Właściciel gruntu może wejść na grunt sąsiedni w celu usunięcia zwieszających się z jego drzew gałęzi lub owoców. Właściciel sąsiedniego gruntu może jednak żądać naprawienia wynikłej stąd szkody”.

W przypadku, gdyby usunięcie gałęzi zwieszających się na działkę sąsiada wymaga wejścia na tę działkę, właściciel działki, na której rośnie drzewo może wejść na działkę sąsiada w celu usunięcia zwieszających się z jego drzewa gałęzi lub owoców.

Właściciel gruntu, na którym rośnie drzewo, powinien poinformować sąsiada o zamiarze wejścia na działkę i obcięcia zwieszających się gałęzie. Sąsiad, na którego grunt zwieszają się gałęzie, nie może mu tego zabronić.

W przypadku gdy zwieszające się gałęzie wyrządziły szkodę na rzecz sąsiada, właściciel działki, na którą zwieszają się gałęzie może żądać od właściciela drzewa naprawienia powstałej szkody, np. naprawienia ogrodzenia, które uległo zniszczeniu pod wpływem obciążenia gałęzią bądź zebrania zepsutych owoców z trawnika sąsiada i regeneracji tego trawnika.

Przeczytaj: Jak sprawdzić granice działki?

Korzenie drzew i krzewów wchodzące na naszą działkę – co można z nimi zrobić?

Sprawy z zakresu usunięcia samemu korzeni oraz gałęzi przechodzących na naszą stronę działki reguluje art. 150 ustawy Kodeks cywilny. Zgodnie z treści tego przepisu:

„Właściciel gruntu może obciąć i zachować dla siebie korzenie przechodzące z sąsiedniego gruntu. To samo dotyczy gałęzi i owoców zwieszających się z sąsiedniego gruntu; jednakże w wypadku takim właściciel powinien uprzednio wyznaczyć sąsiadowi odpowiedni termin do ich usunięcia”.

Tak więc aby móc samemu obciąć gałęzie drzew i krzewów zwisających na naszą działkę z działki sąsiada należy:

1. Poprosić sąsiada o usunięcie zwieszających się z jego drzew gałęzi i przechodzących na stronę naszej działki korzeni. Jeżeli sąsiad tego nie zrobi, wówczas należy:
2. Wyznaczyć właścicielowi drzew odpowiedni termin do usunięcia zwieszających się na naszą działkę gałęzi oraz przechodzących na naszą działkę korzeni. Jednocześnie należy uprzedzić sąsiada, że jeżeli nie uprzątnie gałęzi w wyznaczonym terminie, będziemy zmuszeni do obcięcia gałęzi drzew i krzewów na jego koszt.
   Przez „odpowiedni” termin należy rozumieć taki czas, który pozwoli właścicielowi drzew i krzewów na zorganizowanie prac ogrodowych w taki sposób oraz w takim terminie roku, aby obcięcia gałęzi nie zaszkodziło drzewom. Najkorzystniejszym terminem na tego typu prace będzie zapewne czas poza wegetacją roślin (okres późnej jesieni aż do początku marca).
3. Jeżeli w wyznaczonym terminie, sąsiad nie usunie zwieszających na naszą stronę działki gałęzi, możemy wejść na działkę sąsiada i samemu usunąć przechodzące na naszą stronę działki gałęzie oraz korzenie drzew.
   Po wykonaniu tych czynności możemy domagać się od właściciela drzewa i krzewu kosztów usunięcia gałęzi, których potrzeba wynikła z bezprawnego naruszenia naszej własności.
   Obcięte gałęzie oraz korzenie przypadają w takim wypadku właścicielowi nieruchomości sąsiedniej bez obowiązku zwrotu ich wartości.

W przypadku braku zrozumienia i jakiegokolwiek porozumienia, właściciel nieruchomości, na którą przechodzą gałęzie z działki sąsiedniej może również dochodzić roszczeń na drodze sądowej, domagając się od właściciela gruntu, z którego gałęzie przechodzą na stronę sąsiada, aby ten zaprzestał zakłócania korzystania z jego własności.

Zgodnie z treścią art. 222 §2. K.C. przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.

Sprawy stosunków międzysąsiedzkich w zakresie naruszenia przestrzeni przez gałęzie drzew i krzewów bywają nieraz bardzo napięte. Zawsze jednak trzeba dążyć do zawarcia porozumienia i polubownego załatwienia konfliktu.

Przeczytaj: Budowa ogrodzenia – jakie formalności, kto ponosi koszty

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe, Tytuł I. Własność, Dział II.

Zdjęcie: Pexles.com