Geodezja – w dosłownym znaczeniu oznacza z greckiego „geo”- Ziemia i „daiso” – będę dzielił.
Geodezja dawniej
Nauką, na podstawie której rozwinęła się geodezja jest geometria i matematyka, a obecnie dołączyła do nich również informatyka.
Możemy mówić, że początki geodezji sięgają czasów, od kiedy człowiek zaczął dążyć do jakiegokolwiek oznaczenia gruntów, które uważał za swoje.
Zobacz naszą nowoczesną Mapę Geoportal360
W Polsce pierwsze wyznaczanie parceli odbywało się publicznie. Wysłannik właściciela jakiegoś obszaru objeżdżał jego granice wskazując sąsiadom granice swojej własności. Granicami takiej nieruchomości były najczęściej granice wyznaczane przez rzeki czy inne cieki wodne, jak również pasma górskie.
Miejsca, gdzie brak było charakterystycznych, naturalnych granic terenu, nakazywał oznaczyć poprzez wkopanie widocznych kamieni, czy też drewnianych pali.
W niektórych częściach naszego kraju, aby wyznaczyć granice nieruchomości, wzdłuż jej przebiegu sadzono drzewa lub krzewy takie jak chociażby tarninę. Niejednokrotnie od posadzonych gatunków drzew czy krzewów, miejscowości leżące w pobliżu nasadzeń przybierały nazwę własną, pochodną od gatunku tych nasadzeń, przykładem może być np. Tarnów.
W miarę rozwoju nauk ścisłych (matematyka, geometria, fizyka) oraz udoskonalenia sprzętu do pomiarów odległości oraz kątów, nastąpił bardzo szybki rozwój geodezji.
Geodezja dziś
Współczesna geodezja dzieli się na geodezję wyższą i geodezję niższą.
Geodezja wyższa zajmuje się pomiarami Ziemi w przestrzeni kosmicznej. Są to pomiary na dużych przestrzeniach obejmujących powierzchnie powyżej 750 km².
Natomiast geodezja niższa, to geodezja zajmująca się szczegółami obejmującymi pomiary o promieniu do 15,6 km.
W zakres geodezji niższej wchodzą prace będące wynikiem pomiarów geodezyjnych mające na celu:
- opis rzeźby terenu – sporządzanie mapy sytuacyjno-wysokościowej dla różnych potrzeb, chociażby przeprowadzenia melioracji terenu,
- rozgraniczenia nieruchomości,
- wznowienia granic,
- scalenia nieruchomości,
- sporządzenie mapy do celów projektowych,
- sporządzenie geodezyjnej mapy inwentaryzacyjnej,
- inwentaryzację podziemnego uzbrojenia terenu (kanalizacja, wodociągi, sieci energetyczne i telekomunikacyjne, gaz).
Przeczytaj: Kartografia – wyjaśnienie pojęcia i zastosowanie
Publiczny dostęp do danych przestrzennych
Zadaniem dzisiejszej geodezji jest między innymi umożliwienie szerokiej społeczności korzystania z pomiarów ziemi w systemie informatycznym.
W tym celu w latach 2004 – 2006 Główny Urząd Geodezji i Kartografii realizował projekt informatyczny skierowany przede wszystkim do jednostek administracji publicznej, przedsiębiorców i społeczeństwa, udostępniający usługi on-line oparte o dane w systemie geoprzestrzennym, w tym o charakterze katastralnym oraz metadane.
W wyniku projektu powstał portal internetowy pod nazwą GEOPORTAL (http://www.geoportal.gov.pl/).
Projekt został zakończony w 2008 roku. Wynikiem projektu są zaimplementowane bazy danych:
- Dane o charakterze katastralnym (informacje o położeniu nieruchomości ujęte w systemie TERYT),
- Baza Danych Ogólnogeograficznych (sieć komunikacyjna, sieć cieków wodnych, sieć uzbrojenia terenu, pokrycie terenu, budynki, budowle i urządzenia kompleksy użytkowania terenu, tereny chronione, jednostki podziału terytorialnego, obiekty inne),
- Baza Danych Obiektów Topograficznych (jednostki podziału terytorialnego, sieć komunikacyjna, budynki, budowle i urządzenia, pokrycie terenu, kompleksy użytkowania terenu, sieć wodna, tereny chronione, sieć uzbrojenia terenu, obiekty inne),
- Ortofotomapy (obraz terenu powstały w wyniku ortogonalnego przetworzenia zdjęć lotniczych do jednolitej skali),
- Rastry map topograficznych,
- Rastry map tematycznych,
- Państwowy Rejestr Granic,
- Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
- Numeryczny Model Terenu,
- Metadane zbiorów i usług danych przestrzennych.
Przeczytaj: Co to jest TERYT?
Niniejsza aplikacja internetowa umożliwia przeglądanie danych przestrzennych oraz wyszukiwanie zbiorów i usług danych przestrzennych udostępnionych zgodnie z dyrektywą INSPIRE.
Dzięki możliwości szybkiego dostępu do danych przestrzennych, firmy, zakłady pracy czy też zwykli obywatele mogą:
- podnosić swoją innowacyjność i konkurencyjność na rynku,
- usprawniać procesy decyzyjne w zakresie inwestycji,
- wykorzystywać nowoczesną technologię w pracy administracji publicznej,
- pogłębić wiedzę i docenić znaczenie informacji przestrzennej oraz informacji o charakterze katastralnym (ewidencyjnym) wśród przedsiębiorców i obywateli,
- przedsiębiorcy, obywatele korzystający z usług geodezyjnych mogą znaczne szybciej dotrzeć do informacji,
- przedsiębiorcy, świadczących usługi na rynku oparte o publiczną informację przestrzenną mogą rozszerzyć swoją ofertę.
Upublicznienie danych przestrzennych pozwala na budowanie społeczeństwa informacyjnego.
Szerokie udostępnienie baz danych zawartych w GEOPORTALU oraz ich umiejętne wykorzystanie umożliwia poprawę warunków prowadzenia działalności gospodarczej kraju.
Podstawa prawna:
1. Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne.
Foto: Fotolia
